خورشید مشرق 22، گزارش ویژه

1398/10/21 تعداد بازدید: 1531

پروژه رقومی سازی و یکپارچه سازی نقشه‌های ژئوشیمی

پهنه بردسکن- تربت حیدریه

توسط: ریحانه احمدی روحانی

هدف از انجام این پروژه که بخش مهمی از فعالیت‌های اخیر اداره ژئوماتیکس مرکز مشهد را به خود اختصاص داده است، شناسایی مناطق آنومال برای عناصر مختلف، به خصوص عناصر گران‌بها در محور بردسکن - تربت‌حیدریه بوده است. با یکپارچه سازی داده‌های ژئوشیمی امکان شناسایی روند آنومالی‌های ژئوشیمی (پهنه‌های دارای آنومالی) برای 28 عنصر هدف امکان‌پذیر می‌شود. از خصوصیات مهم این پروژه، تهیه بانک اطلاعات (Database) کاربردی از نتایج و اطلاعات این پروژه بوده است.

عملیات صحرایی این پروژه، در سال 1373، برپایه قرارداد فی مابین وزارت معادن و فلزات وقت و شرکت جیانگسی چین انجام شد. شرکت چینی بر پایه این قرارداد، بررسی‌های ژئوشیمیایی پهنه فیروزکوه – تربت‌حیدریه را با همکاری سازمان زمین‌شناسی در وسعتی به مساحت 42،000 کیلومترمربع شروع نمود. در این پروژه اطلاعات 26 ورقه زمین‌شناسی در مقیاس 1:100.000 طی 18 ماه برداشت گردید. چگالی نمونه‌برداری از رسوبات رودخانه‌ای یک تا دو نمونه در هر کیلومتر مربع بوده و حدود 67000 نمونه جمع آوری شد، که 20.000 نمونه از آن‌ها مورد آنالیز قرار گرفت.

داده‌های مورد استفاده در پهنه بردسکن- تربت حیدریه، اطلاعات مربوط به بیش از 10.000 نمونه در وسعت مربوط به 14 ورقه زمین‌شناسی (حدود 20000 کیلومترمربع) شامل ورقه‌های: احمدآباد، بردسکن، مری، دارین، شامکان، درونه، دولت آباد، فریمان، تربت حیدریه، فیض آباد، کدکن، کاشمر، رباط سفید و ششتمد بوده است (شکل 1).

انجام این پروژه در دو مرحله انجام گرفت: در مرحله اول، رقومی‌سازی تمامی آنومالی‌های مربوط به 28 عنصر (شامل: طلا، نقره، مس، سرب، روی، کرم، کبالت، مولیبدن، آرسنیک، بیسموت، آنتیموان، باریم، بریلیم، لیتیم، جیوه، قلع، تنگستن، نیکل، بر، سزیم، فلوئور، اورانیم، ربیدیم، استرنسیم، توریم، فسفر، نیوبیوم، وانادیم) و یک اکسید (Na2O) و همچنین نقشه‌های نمونه برداری (sampling)، نقشه مناطق امید بخش (prognostic) و پوششی (overlaping1,2) ورقه‌های یاد شده انجام شد به‌طوری‌که در مجموع اطلاعات مربوط به بیش از 460 ورقه بصورت کامل رقومی گردید.

در مرحله دوم پروژه، یکپارچه سازی و یکسان سازی این داده‌ها به منظور بهره‌وری بهینه و تهیه بانک اطلاعات (Database) جامع انجام شد. یکپارچه سازی داده‌های رقومی برای هر عنصر در این پهنه، بر طبق استانداردهای مورد نظر انجام شد. بدین منظور، پس از رقومی‌سازی کلیه منحنی‌های هم تراز ژئوشیمی به صورت وکتور و مشخص نمودن ارزش هر منحنی در جدول ضمیمه، به جهت تهیه داده‌های رستری یکپارچه در محدوده‌های دارای اطلاعات، از روش‌های میان یابی (Interpolation) بهره‌گیری شد که در نهایت لایه‌های رستری حاصله به طور کلی طبقه‌بندی گردید. لایه‌های رستری حاصله (شکل 2)، این امکان را فراهم نموده است که هر نقطه در محدوده دارای ارزش بوده و با طبقه‌بندی آن نقص عدم تطابق طبقه‌بندی در شیت‌های مجزا را تصحیح نموده است.

شکل 1- موقعیت برگه‌های ژئوشیمی رقومی شده پهنه بردسکن – تربت حیدریه در ایندکس نقشه‌های 1:100.000 استان خراسان رضوی

این پروژه با مشارکت و همکاری کلیه همکاران گروه GIS (خانم‌ها: عباسیان، کیمیایی، ظفری‌مقدم، رحم‌خدایی و علوی‌نژاد)، کارآموزان اداره ژئوماتیکس (خانم‌ها: سیاحی، غلام‌زاده، ارکان‌زاده و ایزدی)، مشاوران پروژه (آقایان: مجیدی، عزمی، شریفی و خانم احمدی‌روحانی) انجام شده است. مسئولیت پروژه شامل: هماهنگی، یکسان‌سازی و رفع اشکالات برگه‌ها به عهده خانم کیمیایی و تهیه بانک اطلاعاتی (Database) جامع از داده‌ها به عهده خانم ظفری‌مقدم بوده است.